УДК 32
https://doi.org/10.30546/3006-0346.2025.3.87.560

Самир Гардашов
Магистрант Академии Государственного Управления при Президенте Азербайджанской Республики
E-mail: [email protected]

Алиашраф Меджидли
Магистрант Академии Государственного Управления при Президенте Азербайджанской Республики
E-mail: [email protected]

Резюме
В данной статье описываются трагические события марта 1918 года, вошедшие в историю как геноцид азербайджанцев, которые невозможно рассматривать в отрыве от сложного исторического контекста, в котором они происходили. Распад Российской империи, революционные потрясения, активизация национальных движений и обострение межэтнических противоречий на Южном Кавказе создали взрывоопасную ситуацию, которая в конечном итоге привела к массовой гибели мирного азербайджанского населения. Эти события, длившиеся с 30 марта по 3 апреля 1918 года, унесли жизни тысяч мирных жителей и оставили глубокий след в коллективной памяти азербайджанского народа. В данной работе представлен анализ исторических предпосылок, непосредственных причин, контекста и последствия мартовских событий 1918 года, повлекших за собой одну из самых трагических страниц в истории азербайджанского народа.

Ключевые слова: Геноцид азербайджанцев, Южный Кавказ, революция, договор, межэтнические распри, мартовские события, государственные образования, партии, интересы держав.

1918-ci ilin martında azərbaycanlıların soyqırımı və onun dəhşətli nəticələri

Xülasə
Bu məqalədə təsvir olunan azərbaycanlıların soyqırımı kimi tarixə düşmüş 1918-ci ilin mart hadisələri onların baş verdiyi mürəkkəb tarixi kontekstdən ayrı düşünülə bilməz. Rusiya imperiyasının süqutu, inqilabi sarsıntılar, milli hərəkatların güclənməsi və Cənubi Qafqazda millətlərarası ziddiyyətlərin kəskinləşməsi son nəticədə dinc Azərbaycan əhalisinin kütləvi şəkildə ölümünə səbəb olan partlayıcı vəziyyət yaratdı.1918-ci il martın 30-dan aprelin 3-dək davam edən bu hadisələr minlərlə dinc sakinin həyatına son qoyub, Azərbaycan xalqının kollektiv yaddaşında dərin iz buraxıb. Bu məqalədə Azərbaycan xalqının tarixinin ən faciəli səhifələrindən birinə səbəb olmuş 1918-ci il mart hadisələrinin tarixi şəraiti, bilavasitə səbəbləri, konteksti və nəticələrinin təhlili təqdim olunur.

Açar sözlər: Azərbaycanlıların soyqırımı, Cənubi Qafqaz, inqilab, müqavilə, millətlərarası qarşıdurma, mart hadisələri, dövlət qurumları, partiyalar, hakimiyyət maraqları.

The Genocide of Azerbaijanis in March 1918 and its terrible consequences

Summary
This article describes the tragic events of March 1918, which went down in history as the genocide of Azerbaijanis, which cannot be considered in isolation from the complex historical context in which they occurred.The collapse of the Russian Empire, revolutionary upheavals, the intensification of national movements and the aggravation of interethnic contradictions in the South Caucasus created an explosive situation that ultimately led to the mass death of the peaceful Azerbaijani population.These events, which lasted from March 30 to April 3, 1918, took the lives of thousands of civilians and left a deep mark on the collective memory of the Azerbaijani people. This paper presents an analysis of the historical background, immediate causes, context and consequences of the March 1918 events, which led to one of the most tragic pages in the history of the Azerbaijani people.

Key words: Genocide of Azerbaijanis, South Caucasus, revolution, treaty, interethnic strife, March events, state entities, parties, interests of powers.