Audit nəzarətinin inkişafının aktual istiqamətləri

Post image

Gülarə Zeynalova
Bakı Mühəndislik Universiteti, magistr

E-mail: [email protected]

Giriş
Müasir iqtisadiyyat şəraitində mühasiblərin peşə keyfiyyətinə və təhlükəsizliyinə artan tələblər qoyulur. Bundan əlavə, peşəkarlıq proqramı digər tələblər üçün yüksək səviyyədə olmalıdır ; düzgünlük, etibarlılıq, istifadə rahatlığı, açıqlıq, məhsuldarlıq və s. Bütün bu göstəricilər mühasiblərin peşə keyfiyyətinin səviyyəsini xarakterizə edir. Proqramların təhlükəsizliyini yoxlamaq üçün həm ümumi test, həm də keyfiyyət təminatı texnologiyalarından və bu sahələr üçün xüsusi tətbiq olunan vasitələrdən istifadə edilə bilər. Müasir dövrdə inkişaf edən tələblər nəticəsində mühasiblər rəqabət üstünlüyünü yüksək səviyyədə təmin etmək üçün çox səy göstərirlər.

Əsas hissə
Daxili audit nəzəriyyəsi və praktikasında tanınan müəyyən bir audit təsnifatı mövcuddur.
Xarici audit, təşkilatın mühasibat və maliyyə hesabatlarının etibarlılığını obyektiv qiymətləndirmək üçün audit təşkilatları tərəfindən müqavilə əsasında həyata keçirilir.
Daxili audit, təşkilatın fəaliyyətinin menecerlərin xeyrinə müstəqil şəkildə nəzərdən keçirilməsi və qiymətləndirilməsidir. Daxili auditin məqsədi işçilərin öz funksiyalarını səmərəli yerinə yetirmələrinə kömək etməkdir.
Təşəbbüs auditi - müəssisə rəhbərliyinin və ya təsis­çilərinin qərarı ilə həyata keçirilən bir yoxlamadır. Məqsəd - mühasibat, hesabat tərti­bin­dəki çatışmazlıqları müəyyənləşdirməkdir [1].
Məcburi audit - aparılması qanunla tənzimlənən bir yoxlamadır. İndiki çətin vəziyyətdə getdikcə daha çox mühasiblər təşkilatlarının iqtisadi vəziyyətinə tənqidi baxmağa hazırdır. Məhz buna görə böhran vəziyyətində olan mühasiblər itkilərin mənbələrini tapmağa, iş səmərəliliyini və müəssisələrin rəqabət qabiliyyətliliyini artırmaq üçün daxili imkanları səfərbər etməyə çalışırlar.
Bu baxımdan, bu gün ən uyğun audit növlərindən biri performans auditidir. Performans auditi, həm iqtisadiyyatın özəl, həm də dövlət sektorunda idarəetmənin effektivliyini, səmərəliliyini və məhsuldarlığını artırmaq üçün sonrakı tövsiyələrlə müəssisə rəhbərliyindəki çatışmazlıqların müəyyənləşdirilməsinə yönəlmiş fəaliyyətin yoxlanılmasıdır. Doğruluğun yoxlanılmasından fərqli olaraq, səhvlərin, pozuntuların, qanun və qaydalardan kənarlaşmaların, vəsaitdən sui-istifadə və istifadənin əlamətlərinin tapılmasının, performans auditi mənbələrdən istifadənin səmərəliliyinin sistematik qiymətləndirilməsinə və səmərəsizliyin səbəblərini və maliyyə və təsərrüfat fəaliyyətini yaxşılaşdırmaq imkanlarını axtarmaq kimi xüsusiyyətləri özündə ehtiva edir. Tənzimləməsinə gəldikdə, icra auditi anlayışı tənzimləmə sistemində təsbit olunmur, çünki qanuni mənada audit mühasibat və hesabatların yoxlanılmasına yönəldilmişdir. Fəaliyyət auditi ilk növbədə idarəetmə heyəti üçün nəzərdə tutulub, bu səbəbdən idarəetmə məlumatlarının keyfiyyət meyarı idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsi və icrasının monitorinqi üçün bu məlumatların tələbatı, yetərliliyi və aktuallığıdır. Performans auditinin əsas tədqiqat sahələri bunlardır [3, s. 32]:
1. qarşıya qoyulmuş məqsədlərin yerinə yetirilməsi;
2. Qanuni tənzimləmələrə uyğunluq;
3. resurslardan iqtisadi cəhətdən səmərəli istifadə;
4. performans məlumatlarının etibarlılığı;
5. fəaliyyətlərin səmərəliliyinə nəzarət və qiymətləndirmə;
6. aktivlərə zəmanətlərin verilməsi.
Beləliklə, demək olar ki, fəaliyyət auditi, yoxlanılan təşkilatın fəaliyyətin əsas məqsədlərinə çatmaq üçün mövcud mənbələrdən necə istifadə etdiyi məsələlərini araşdırır. Bu vəziyyətdə, ən yaxşı həll müəssisənin vəziyyətini öz-özünə diaqnoz etməyə çalışmaqdansa, xarici təcrübəli bir auditoru cəlb etmək olacaqdır. Bunu aşağıdakı amillər təsdiqləyir [2]:
1. bir yoxlama təcrübəsinin olması, onlarla oxşar müəssisə ilə müqayisə edilərək zəif cəhətləri görmə qabiliyyəti, sonrakı diaqnostika üçün lazım olan bütün məlumatları toplamağa imkan verən sadələşdirilmiş metodologiyaya əsaslanmalıdır;
2. daxili proseslərdə iştirakın olmaması, rəhbərlik müəssisədə baş verənlər barədə obyektiv bir qiymətləndirmə alır;
3. mühasiblərin əksəriyyəti onsuz da müəssisələrin güclü tərəfləri olan prosesləri mütəmadi olaraq təkmilləşdirir və aşağı səmərəliliyi olan proseslərə əhəmiyyət vermir və kənar auditorun cəlb edilməsi zəif sahələrdəki mövqeyin yenidən nəzərdən keçirilməsinə, fəaliyyətlərin yenidən təşkili və prioritetlərin təyin edilməsinə imkan verir.
Performans auditinin hədəflənməsi qənaət, məhsuldarlıq və effektivlik kimi müəyyən edilə bilər. Bu üç komponentin vahid tərifi yoxdur, lakin bunlar çox vaxt aşağıdakı kimi başa düşülür [4, s. 49].
1. Mənfəətlilik auditi, bir müəssisənin öz resurslarını nə qədər iqtisadi və rasional şəkildə əldə etdiyini, qoruduğunu və istifadə etdiyini, fəaliyyətinin səmərəsizliyini və bunu səbəblərini, şirkətin fəaliyyətinin qənaət və səmərəliliklə bağlı qanun və qaydalara nə qədər uyğun olduğunu qəbul edir.
2. Məhsuldarlıq auditi yoxlanılan şəxsin əldə etdiyi performans səviyyəsini, performansı ölçmək , hesabat vermək üçün hazırlanmış sistemlərin və ya prosedurların adekvatlığını , etibarlılığını , təşkilatın məhsuldarlığı artırmaq üçün imkanları araşdırmaq və həyata keçirmək səylərini qiymətləndirməyi əhatə edir.
3. Fəaliyyət auditi ilk növbədə yoxlanılan şəxsin düzgün işlədiyini və həmin şəxsin optimal nəticələr əldə etmək üçün müvafiq metodlardan səmərəli istifadə edərək məqsədlərə çatdığını yoxlamağa yönəlmişdir. Bu halda audit yalnız maliyyə hesabatlarının hərtərəfli öyrənilməsi deyil, həm də iqtisadi fəaliyyətin hərtərəfli təhlilidir və beləliklə yalnız mühasibat qaydalarına rəsmi uyğunluq ifadəsi ilə məhdudlaşmamalı, işin effektivliyini qiymətləndirmək üçün həm də mühasibat məlumatlarını təhlil etmək lazımdır. Performans təftişinin praktikaya tətbiq edilməsindəki uğur ilk növbədə metodoloji bazanın işlənməsindən asılıdır.
Performans auditi prosedurlarının çoxunun səhvlərin, pozuntuların, sui-istifadə əlamətlərinin tapılmasına yönəldilmiş düzgünlük auditindən götürülə bilməsinə baxmayaraq, ümumiyyətlə metodologiyasının hazırlanması daha çətin bir iş kimi görünür. Hər şeydən əvvəl bu, effektivliyi qiymətləndirmək üçün meyarların seçilməsi və formalaşdırılması ilə əlaqədardır. Bir sıra xarici ölkələrdə səmərəliliyin yoxlanılması metodologiyası ilə bağlı aparılan tədqiqatlar aşağıdakı əsas nəticələrin çıxarılmasına imkan yaratdı [5, s. 120]:
1. effektivlik auditi metodologiyası ümumiyyətlə qəbul edilmiş beynəlxalq audit standartlarının müddəalarını təkrarlayır;
2. auditin aparılması üçün praktik tövsiyələrin hər bir konkret vəziyyətə uyğunlaşdırılması mövcuddur;
3. fəaliyyət auditi mövcud ən yaxşı təcrübələr, müəyyən edilmiş meyarlar və performans göstəriciləri, daha az
4. auditor rəyi əsasında aparılır.
Performans auditinin aparılması olduqca baha başa gəlir və bir qayda olaraq, çox vaxt əhəmiyyətli mənbələrin və təşkilati dəstəyin cəlb olunmasını tələb edir. Bu baxımdan, auditin nəticələrindən müəssisənin səmərəliliyinin artırılması üçün idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsi üçün istifadə olunmalıdır. Müasir şəraitdə dünyadakı qloballaşma kontekstində audit əhəmiyyətli bir islahatlardan keçir.
Bəzi ölkələr kimi, Azərbaycan da auditin inkişafında kifayət qədər ciddi nəticələr əldə etmişdir. Bir sıra qanunlar hazırlandı və qəbul edildi, beynəlxalq standartlara yaxın mühasibat qaydaları hazırlandı. Bu baxımdan, son 10 ildə audit bazarının iqtisadiyyatın kifayət qədər sabit və populyar bir sektoruna çevrildiyini əminliklə söyləmək olar və hər il bu bazar böyüyür və inkişaf edir. Həmçinin, audit bazarı bazarın kifayət qədər mühafizəkar bir sektoru kimi anlaşıla bilər. Lakin, eyni zamanda, auditin inkişafını ləngidən və bununla da effektivliyini azaldan bir sıra problemlərin olduğunu söyləyə bilərik. Bu vəziyyətdə, nəticədə bazar iştirakçıları arasında güclü rəqabət mövcuddur ki, bu da bəzi iştirakçıların auditor xidmətlərinin qiymətlərini kəskin şəkildə endirməsinə gətirib çıxarır və bu xidmətlərin istifadəçiləri arasında kəskin azalmaya səbəb ola bilər. Bu cür qeyd-şərtsiz azalma müvafiq olaraq göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin azalmasına gətirib çıxarır. Bütün maliyyə hesabatlarının ətraflı və hərtərəfli təhlili əvəzinə bir auditor səthi qiymətləndirmə əsasında müsbət rəy verə bilər. Bəzən ölkələrdəki aşağı dövlət nəzarəti, müştərilərin yoxlamalara xərclədikləri pula qənaət edə bilmək və ümumiyyətlə yoxlama aparmaq istəməməsinə səbəb olur. Bu, bazara və iştirakçılarına böyük ziyan vuran, yoxlama təşkilatının nüfuzunu aşağı salan “qara” adlanan auditdir [6].
Mütəxəssislər audit xidmətləri bazarının gələcək inkişafını proqnozlaşdırırlar və buna bəzi amillər təsir edəcəkdir. Kiçik və orta sahibkarlığın dina­mik böyüməsi və əlavə maliyyə mənbələri cəlb etmək istəyi qaçılmaz olaraq iqtisadiyyat­da çoxşaxəli şirkətlərin investorlar və kreditorlar üçün daha şəffaf və cəlbedici olmaq istəyinə səbəb olur. Bu baxımdan, Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartlarına uyğun olaraq hesabatların hazırlanması və auditi üçün xidmətlər getdikcə populyarlaşır. Nəticədə, bazar dayanmır və getdikcə daha çox maliyyə (mühasibat) hesabatı istifadəçisi, MHBS-a uyğun olaraq maliyyə hesabatlarının mövcudluğuna dair tələblər qoymağa başladı. Ortaq bazarın daha bir meyli müəyyən edilə bilər - yeni hüquqi şəxslərin yaranması və törəmə müəssisələrin yaranması ilə müşayiət olunan müəssisələrin davamlı islahatı və konsolidasiyası proseslərini qurmaq üçün bir sıra xidmətlərə tələbin artmasına səbəb olur: mühasibat, maliyyə strategiyası və maliyyə idarəetmə sisteminin hazırlanması və tətbiqi. İldən-ilə, böyük biznes şirkətlər tərəfindən, şirkətlərin ilkin kütləvi təklif (IPO) təqdim etməsi üçün audit xidmətlərinə olan tələbi artırır. Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, audit firmaları mövqelərini kifayət qədər gücləndirmişlər. Ancaq eyni zamanda, daxili auditin rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün həll edilməli bir çox vəzifə var. Bunlardan biri də audit fəaliyyətinin standartlaşdırılması problemidir [7].
Auditorlarımız beynəlxalq audit standartları ilə nəyin nəzərdə tutulduğunu zəif başa düşürlər; bütün auditorlar yerli yoxlama qaydalarını (standartlarını) bəzi hallarda yaxşı bilmirlər, baxmayaraq ki, ana dilində nəşr olunur və müxtəlif mütəxəssislər tərəfindən bir neçə dəfə şərh edilmişdir. Qərb investorlarını investisiya axınına ehtiyacı olan xüsusi təşkilatlara cəlb etmək üçün, əvvəllər müəssisənin maliyyə və iqtisadi fəaliyyətinin vəziyyəti barədə məlumat verərək investorları investisiya qoyuluşlarının məqsədəuyğunluğuna inandırmaq lazımdır. Müəssisənin vəziyyətini və iqtisadi fəaliyyətinin nəticələrini əks etdirən əsas sənəd maliyyə hesabatlarıdır. Üçüncü tərəf investorların marağı auditin etibarlılığıdır. Nəticə etibarilə, hesabat qərb investorlarının təklif etdiyi qaydalara uyğun olmalıdır və etibarlılığı, qərbdəki kimi prosedurlardan istifadə edərək xarici audit aparılaraq təsdiqlənməlidir. Yerli investorlar da müəssisələrin hesabatlarının etibarlılığı ilə yanaşı, auditinin vicdanlılığı ilə də maraqlanırlar. Bütün bunlar ölkəmizdə və xaricdə audit üçün vahid yanaşmaların olmasına gətirib çıxarır. Burada da çatışmazlıqlar olsa da, əksər müştərilər etibarlılığın obyektiv təsdiqindən daha çox vergi yoxlamaları və vergi optimallaşdırılmasında maraqlıdırlar. Auditin əsas problemləri təsərrüfat subyektləri kimi audit təşkilatlarının işinin səmərəliliyinin aşağı olmasıdır. Bu gün qərbdə yoxlamalar aparmaq üçün müxtəlif növ kompüter texnologiyaları çox yayılmışdır, yoxlama risk modellərinə əsaslanır. Yerli auditorların böyük əksəriyyəti köhnə tərzdə hərəkət edir ki, bu da lazımsız səy tələb edir, vaxt aparır və təbii ki, təşkilatın iqtisadi səmərəliliyini azaldır [8].
Standartları hərtərəfli öyrənməklə, bir audit təşkilatının seçim azadlığı deyilənin ona baha başa gələ biləcəyi ortaya çıxır. Nəticədə, nəzarətçilərin işində bəzi ciddi problemlər yaranır. Bunlardan biri, standartlara əsaslanaraq, auditorların belə bir təşkilatda audit prosesi və auditorun işini əks etdirmək üçün hazırlanmış sənəd formalarını müstəqil surətdə tətbiq edə bilməsidir. Ancaq maddənin digər tərəfi də var, yoxlama zamanı nəzarətçiyə necə sübut ediləcəyi, auditor firmasının bütün sənədləri qanunun tələblərinə uyğun tərtib etməsi və heç bir şeyi pozmaması. Digər məqam odur ki, audit standartlarının məzmunu fərdi sahibkarlarla yanaşı, kiçik audit şirkətlərinin də işinin xüsusiyyətlərini açıqlamır. Özünü tənzimləyən təşkilatlar özləri yoxlamalar zamanı bu çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün hərəkət etməlidirlər.
Son onilliklər ərzində mühasibat və hesabat sisteminin təşkili üçün tələblər xeyli artmışdır. Bu baxımdan kompüter sistemlərindən istifadə daxil olmaqla yeni mühasibat formaları və metodları meydana çıxdı. Kompüter texnologiyalarının inkişafı nəticəsində təsərrüfat subyektlərinin maliyyə və əmlak vəziyyətini qiymətləndirməyə imkan verən maliyyə hesabatlarının yoxlanılması ,istifadəçilər üçün daha da vacib hala gəldi [9, s. 40-42]. Müvafiq olaraq, maliyyə hesabatlarının auditi hesabat keyfiyyətini yüksəltmək üçün ən vacib vasitədir, əsas komponenti etibarlılığıdır. Heç bir ciddi investorun hesabatları bir neçə ildir nüfuzlu bir auditor tərəfindən təsdiqlənməyən bir təşkilatla məşğul olmadığı kimi, heç bir nüfuzlu Qərb bankı yoxlanılmış maliyyə hesabatı olmayan bir müştəriyə borc verməz. Yerli qaydalar (standartlar) beynəlxalq mühasibat uçotu standartlarından fərqlənir, çünki yerli mühasibat, audit, vergi ödəmələri və hüquqi dəstəyin xüsusiyyətlərini nəzərə alır. Yerli standartlara əvvəllər yaradılmış qaydalara (standartlara) istinadlar daxildir, bu səbəbdən auditin əsas prinsip və metodlarının əks olunduğunu göstərir. Eyni zamanda, etalon audit məqsədinin daha effektiv bir şəkildə əldə edilməsinə və müasir şəraitdə tətbiq olunmasına yönəldilmişdir. “Kompüterlərdən istifadə edərək bir audit aparmaq” qaydasına (standartına) uyğun olaraq, auditor həm əl mühasibatlığı, həm də uçotun avtomatlaşdırılması üçün bir kompüterdən istifadə edə bilər. Nəticə etibarilə, ilk halda, auditorun bütün iş əməliyyatları üçün mühasibat qeydlərinin yoxlanılması üçün lazımi proqram təminatı və ya müvafiq xülasə sənədlərinin (reyestrlərinin) xülasə qeydlərinin olması problemini həll etməlidir. İkinci halda, iqtisadi bir qurumun yoxlanılması üçün yalnız müvafiq informasiya texnologiyalarının müvafiq proqramını tətbiq etmək lazımdır.
Auditdə kompüterlərdən istifadənin əsas məqsədi auditi insan-kompüter qarşılıqlı fəaliyyətinin səmərəliliyinin artırılması məqsədilə həyata keçirilən ənənəvi audit prosedurlarının ardıcıllığı kimi təşkil etməkdir. Kompüterlərdən istifadə etməklə bir audit apararkən, audit firmasının özünütənzimləmə təşkilatları tərəfindən hazırlanmış audit qaydalarına və standartlarına uyğunluğu ilə təmin olunan audit metodologiyasının məqsədi və əsas elementləri qorunur.
Müəssisədə kompüter texnologiyasından və ya audit prosedurlarının ənənəvi versiyasından asılı olmayaraq auditin bir neçə mərhələsi mövcuddur.Audit hazırlıq mərhələsindən başlayır. Ənənəvi audit növü ilə, yəni bir kompüter olmadan, bu mərhələdə, audit üçün planlaşdırma və hazırlıq işləri aparılır, müvafiq olaraq auditor müəssisənin müştərisi ilə əvvəllər razılaşdırılmış bir müddətlə təqdim etdi­yi mümkün xidmətləri qiymətləndirməlidir. Lazım gələrsə, auditor müştəri haqqında ilkin məlumatları yoxlayır, məsələn, qanuni ünvanını dəyişdirmiş və ya başqa bir şəkildə. Bu, mümkün riskləri müəyyənləşdirmək üçün edilir. Əgər başqa heç bir problem yoxdursa, müqavilə bağlamaq üçün müştəriyə bir öhdəlik məktubu göndərilir. Nəticə etibarilə tərəflər xidmət müqaviləsi bağlayırlar. Eyni mərhələdə auditor nəzarət obyektini müəyyənləşdirir, yoxlanılması üçün sualların siyahısını hazırlayır, iş cədvəlini, mütəxəssislərin tərkibini və xidmətlərin göstərilməsində çəkəcəkləri xərcləri planlaşdırır. Həmçinin prosedurların siyahısı tərtib edilir və icrası üçün son tarix göstərilir. Audit Planlaşdırma standartına uyğun olaraq bir audit planı tərtib etmə mərhələsini nəzərə alsaq, mühasibat məlumatlarının işlənməsinin avtomatlaşdırılması səviyyəsini, məlumat, proqram təminatı və texnoloji dəstəyin xüsusiyyətlərini nəzərə almaq lazımdır. iqtisadi subyekt. Məlumatların ötürülməsi və saxlanılması üsullarını, məlumatların işlənməsinin təşkilati formasının xüsusiyyətlərini, o cümlədən şəbəkə və yerli sistemlərin istifadəsini nəzərə almaq lazımdır [10].
Beləliklə, müasir audit informasiya texnologiyaları ilə çox yaxından əlaqəlidir. Bu baxımdan müəssisələrdə mühasibat prosesinin avtomatlaşdırılması dərəcəsi artır. Müvafiq olaraq, kompüterləşdirilmiş mühasibat sisteminin hesabatda yaranan məlumatların düzgünlüyünə və tamlığına təsiri artır. Deyə bilərik ki, auditorların özləri tərəfindən ixtisaslaşdırılmış proqram məhsullarının istifadəsi ilə yoxlamaların səmərəliliyi artır. Auditin aparılması üçün vaxt ənənəvi audit üsulu ilə müqayisədə xeyli azalmışdır. Bu baxımdan, auditlə əlaqəli xidmətlərin siyahısı genişlənir və müştəri xidmətlərinin keyfiyyəti artır.
Audit fəaliyyətində auditorların səmərəliliyini artıra biləcək müxtəlif kompüter alətlərindən istifadə edilə bilər. Avtomatlaşdırılmış proqramlar və kompüter texnologiyaları yoxlamanın düzgün olmasını daha yüksək dərəcədə artırır və yerinə yetirmə müddətini azaldır. İndiyə qədər müasir kompüter proqramlarının istifadəsi ilə nəzarət və audit metodologiyası kifayət qədər işlənməmişdir, bu da prosedurların keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir.

Açar sözlər: audit, nəzarət, mühasib, aktual istiqamət, performans.

Ədəbiyyat siyahısı
1. Пупко, Г.М. Аудит и ревизия: Учеб. пособие. - 2-е изд., стереотип. - Мн.: Книжный Дом; Мисанта, 2014. 429 с.
2. Об аудиторской службе: Закон Азербайджанской Республики от 16 сентября 2004 г.
3. Теория финансов: Учеб. пособие / Н.Е. Заяц, М.К. Фисенко, Т.В. Сорокина и др.; Под ред. проф. Н.Е. Заяц, М.К. Фисенко. - Мн.: БГЭУ, 2015. 351 с.
4. Хмельницкий, В.А. Ревизия и аудит: Учеб. комплекс / В.А. Хмельницкий. - Мн.: Книжный Дом, 2005. 480 с.
5. Лемеш, В.Н. «Ревизия и аудит»: пособ. для студентов экон. специальностей высш. и сред. спец. учеб. Заведений, 2007. 288 с.
6. Закон Азербайджанской Республики «О бухгалтерском учете». Баку, 2004
7. Официальный сайт Палаты Аудиторов Азербайджанской Республики http://www. audit.gov.az
8. Л.В. Сотникова «Внутренний контроль и аудит», 2014 год
9. Кусков, А. «Аудит как инструмент антикризисного управления» / А. Кусков // Финансы, учет, аудит. 2010. № 6. с. 40-42.
10. Ю.Ю. Кочинев "Аудит. Теория и практика", 2015 год, с 45-65

Current trends in the development
of audit control
Summary
The use of audit financial control in the context of the development of market relations is important. The creation of enterprises, commercial banks, and other economic structures based on non-state forms of ownership required a solution to the question of the forms and subjects of control over their financial and economic activities in general, since the control of the competent state bodies in these relations is mainly aimed at the interests of the state treasury. At the same time, the business entities themselves are interested in the reliability and quality of accounting and reporting on financial and economic activities. All this ultimately meets the interests of the state and gives the audit control a public character.

Keywords: audit, control, accountant, topical direction, performance.

Актуальные направления развития аудиторского контроля
Резюме
Внедрение аудиторского денежного контроля в критериях становления рыночных отношений содержит весомое смысл. Создание компаний, платных банков, иных домашних структур, основанных на негосударственных формах принадлежности, потребовало заключения вопроса о формах и субъектах проведения контроля за их финансово-хозяйственной работой в целом, потому что контроль разбирающихся муниципальных органов в рассматриваемых отношениях ориентирован ключевым образом на интересы гос казны. В то же время сами хозяйствующие субъекты заинтересованы в достоверности и качественности учета и отчетности по финансово-хозяйственной работы. Все это в конечном счете отвечает заинтересованностям страны и присваивает аудиторскому контролю общественный нрав.

Ключевые слова: аудит, контроль, бухгалтер, актуальное направление, производительность.