UOT 327; 930.22
https://doi.org/10.30546/3006-0346.2024.6.84.026

ELGÜN TAĞIZADƏ
Bakı Dövlət Universitetinin doktorantı
E-mail: [email protected]
ORCID ID: 0000-0002-0514-7808

XÜLASƏ
Bu tədqiqat, Çin, Rusiya, Avropa İttifaqı və Hindistan kimi əsas aktorların meydana çıxması ilə ABŞ-nin hökmran olduğu birqütblü dünyadan çoxqütblü dünyaya keçid prosesi zamanı güc paylanmasının hansı kateqoriyaları əhatə etdiyini araşdırır. Sözügedən prosesdə qlobal güc mərkəzlərinin yenidən formalaşmasına təsir edən ÜDM hərbi xərclər və yumşaq güc ölçüləri kimi iqtisadi göstəricilər də daxil olmaqla, müxtəlif amillərlə idarə olunur. Tədqiqatın məqsədi, beynəlxalq münasibətlər sistemində dəyişən güc dinamikalarının güc balansına necə təsir etdiyini aydınlaşdırmaqdır. Araşdırmada ÜDM, Adambaşına düşən ÜDM, Qlobal Güc İndeksi (GFPI), Yumşaq Güc İndeksi, Müdafiə büdcəsi kimi datalardan istifadə edilərək korrelyasiya metodu ilə əldə olunan nəticələr təqdim edilmişdir. Tədqiqat işi çoxqütblü dünyada yaranan yeni güc mərkəzlərinin iqtisadi, hərbi və yumşaq güc aspektlərini vurğulamaqla beynəlxalq münasibətlərin mürəkkəbliyinin fərqli perpektivdən izahını təqdim edir.

Açar sözlər: Çoxqütblülük, ÜDM, Yumşaq Güc, Korrelyasiya, Qlobal Güc İndeksi, ABŞ.

РЕЗЮМЕ
Этот исследовательский проект анализирует процесс перехода от однополярного мира, доминируемого США, к многополярному миру, включая появление ключевых акторов, таких как Китай, Россия, Европейский Союз и Индия, и изучает категории распределения силы в этом процессе. В данном контексте процесс управления осуществляется различными факторами, включая экономические показатели, такие как ВВП, военные расходы и индексы мягкой силы, которые влияют на перераспределение глобальных центров силы.
Целью исследования является выяснение того, как меняющаяся динамика силы в международной системе влияет на баланс сил. На основе данных о ВВП, ВВП на душу населения, Глобальном индексе силы (GFPI), Индексе мягкой силы и оборонном бюджете в исследовании представлены результаты, полученные с использованием метода корреляции.
Данное исследование предлагает объяснение сложностей международных отношений с альтернативной точки зрения, подчеркивая экономические, военные и аспекты мягкой силы новых центров силы в многополярном мире.

Ключевые слова: многополярность, ВВП, мягкая сила, корреляция, глобальный индекс силы, США.

SUMMARY
This research examines the transition from a unipolar world dominated by the United States to a multipolar world, focusing on the categories of power distribution influenced by the emergence of key actors such as China, Russia, the European Union, and India. The process is shaped by various factors, including economic indicators such as GDP, military expenditures, and soft power metrics, all of which contribute to the reconfiguration of global power centers.
The objective of the study is to elucidate how shifting power dynamics affect the balance of power within the international relations system. The research employs correlation analysis to present findings based on data such as GDP, GDP per capita, the Global Power Index (GFPI), the Soft Power Index, and defense budgets. This study highlights the economic, military, and soft power dimensions of new power centers emerging in a multipolar world, offering a nuanced perspective on the complexity of international relations.

Keywords: Multipolarity, GDP, Soft Power, Correlation, Global Power Index, United States.